مثلث مدیریت پروژه

موفقیت یا شکست در یک پروژه مستلزم ایجاد توازن در سه عنصر کلیدی و بسیار مهم حوزه پروژه ،زمان و هزینه پروژه است که به آنها مثلث مدیریت پروژه می گویند.

مدیریت پروژه تلاشی یکپارچه است. لذا عمل یا نقص در اقدام به عمل در یک حوزه معمولاً بر سایر حوزه‌ها تأثیر می‌گذارد. ممکن است تعاملات روشن و قابل درك باشند یا می‌توانند ظریف و نامشخص باشند.

به عنوان مثال یک تغییر در محدوده اغلب بر هزینه‌ پروژه اثر می‌گذارد ولی ممکن است که بر روحیه‌ تیم یا کیفیت محصول نیز تأثیرگذار باشد یا نباشد.

این تعاملات اغلب به موازنه‌ بین اهداف پروژه نیازمندند. ممکن است عملکرد در یک حوزه تنها در صورت فدا شدن عملکرد در سایر حوزه‌ها بهبود یابد. ممکن است این موازنه‌هاي خاص عملکرد از یک پروژه به پروژه‌اي دیگر و از یک سازمان به سازمانی دیگر متفاوت باشند.

مدیریت موفق پروژه به مدیریت فعال این تعاملات نیازمند است. پروژه‌ها نیز مانند هر کار دیگري محدودیت‌هاي خاص خود را دارا هستند.

عناصر مثلث پروژه

در مدیریت پروژه این محدودیت‌ها معمولاً شامل حوزه پروژه (چشم انداز) ، زمان و هزینه می‌باشند. که به این سه فاکتور اصطلاحاً مثلث مدیریت پروژه هم گفته می‌شود و هر محدودیت نماینده‌ یکی از اضلاع مثلث می‌باشد.

همچنان که در هندسه اگر یکی از اضلاع تغییر کند سایر اضلاع تغییر می‌کند در مدیریت پروژه هم تغییر هر یک از این محدودیت‌ها بر روي سایر عوامل تأثیر گذار است. به عبارت دیگر این سه محدودیت با هم در تعامل هستند و تغییر هر کدام موجب تغییر در محدودیت‌هاي دیگر می‌شود.

مثلاً اگر حوزه پروژه (اهداف و یا کیفیت) افزایش یابد طبیعتاً زمان و هزینه نیز افزایش می‌یابند. یا یک محدودیت شدید زمانی باعث افزایش هزینه‌ها و کاهش چشم‌انداز می‌شود. همچنین بودجه کاملاً محدود باعث افزایش زمان و کاهش چشم‌انداز می‌شود.

اما جالب است بدانید بسیاري از متخصصان مدیریت پروژه از محدودیت‌هاي سه‌گانه پروژه به عنوان چارچوبی براي ارزیابی تقاضاهاي رقابتی یاد می‌کنند. محدودیت‌هاي سه‌گانه‌ پروژه اغلب به شکل مثلثی ترسیم می‌شوندکه هر ضلع یا گوشه‌ی آن بیانگر یکی از عواملی است که توسط تیم پروژه مدیریت می‌شوند.

لازمه موفقیت هر پروژه، دستیابی همزمان به هر سه عامل زمان، هزینه و حوزه است.

خارج شدن هر یک از سه عامل مذکور از حدود تعیین شده، می‌تواند به انجام پروژه‌اي ناموفق و غیراقتصادي منجر شود. که در این میان سه عنصر کارفرما، پیمانکار و مشاور، نقش اصلی را در کنتر ل زمان، هزینه و کیفیت دارند.