مدیریت پروژه(Project management) تخصیص، پیگیری و کاربرد منابع برای رسیدن به اهداف مشخص در یک دوره زمانی خاص را می‌گویند.
به بیان دیگر مدیریت پروژه به کارگیری دانش، مهارت‌ها، ابزارها و تکنیک‌هایی برای فعالیتهای پروژه به منظور تحقق الزامات پروژه است. مدیریت پروژه با استفاده از فرآیندهایی چون فرآیندهای آغازین، برنامه‌ریزی، اجرایی، پایشی و اختتامی انجام می‌شود.
از طرف دیگر می‌توان مدیریت پروژه را شامل قوانینی دانست که برای شروع، برنامه‌ریزی، اجرا، کنترل و خاتمه کار یک تیم برای دستیابی به اهداف خاص و برآورده کردن معیارهای موفقیتی مشخص لازم هستند.
مهمترین تمایز پروژه با دیگر فعالیتهای معمولی در این است که یک پروژه موقت بوده و دارای آغاز و پایانی مشخص است. بنابراین محدوده و منابع تعریف شده‌ای دارد.
بطور مثال پروژه راهسازی شیراز به بندرعباس در یک زمان مشخص آغاز می شود و افراد با تخصص های لازم از سازمانها و شرکت های مختلف در این کار حاضر می شوند، منابع مالی، تجهیزات عمرانی و راهسازی در محل پروژه فعالیت می کنند تا این مسیر جاده تکمیل شود. بعداز پایان کار و تحویل پروژه به کارفرما، تمام مشارکت کنندگان در پروژه شامل پیمانکار، مشاور، ناظر و دیگران، افراد و تجهیزات خود را برداشته و می روند. اینجا پروژه به اتمام می رسد.
در پروژه های ساختمان ، سدسازی، آبخیزداری، پروژه های تحقیقاتی و آموزشی، آغاز و پایانی برای پروژه مشخص می کنند. در صورتی که بسیاری از امور مثل فعالیتهای بانکی، بیمه، آموزش مدارس و دانشگاهها، خودروسازی و غیره که بصورت معمولی انجام می شود، شروع کار مشخص است وتا زمانی که تقاضا برای آن کالا یا خدمت وجود داشته باشد، این کار ادامه پیدا می کند.
یک پروژه منحصر به فرد و غيرتكراري است و بنابراین یک کار معمولی و روتین نیست. بلکه مجموعه‌ی از عملیات است که برای دستیابی به یک هدف واحد طراحی شده است. بنابراین یک تیم پروژه معمولاً شامل افرادی است که به طور معمول با هم کار نمی‌کنند، بعضی اوقات از سازمانها و حتی چندین جغرافیای مختلف هستند.
مدیریت پروژه چیست؟
سازمانها کار انجام می‌دهند. کار عموماً دربرگیرنده عملیات و پروژه می‌باشد. هرچند ممکن است این دو هم‌پوشانی داشته باشند، اما در بسیاری ویژگی‌ها سهیم می باشند.
برای مثال آنها:
- توسط افراد انجام می‌شوند.
- با منابع محدود مقید شده‌اند.
- برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل می‌شوند.
پروژه‌ها اغلب به عنوان وسیله‌ای جهت دستیابی به برنامه راهبردی سازمان اجرا می‌شوند. عملیات و پروژه‌ها در اصل از آنجا متفاوت می‌باشند که عملیات پیوسته و تکراری هستند، درحالی‌که پروژه‌ها موقتی و یکتا می‌باشند.
بنابراین یک پروژه می‌تواند در قالب ویژگی‌های مشخص تعریف شود. پروژه تلاشی موقتی براي ایجاد یک محصول یا ارائه خدمات معین می‌باشد. منظور از موقتی آنست که هر پروژه شروع و پایان معینی دارد و معمولاً وقتی به پایان می‌رسد که اهداف آن تحقق یافته باشند، یا وقتی که مشخص شود اهداف پروژه برآورده نمی‌شوند یا نمی‌توانند برآورده شوند یا اینکه دیگر به پروژه نیاز نیست، پروژه خاتمه می یابد. از سوي دیگر یکتایی بدان معنا است که محصول یا خدمت از جهاتی از سایر محصول‌ها یا خدمات متمایز است و به عبارتی پروژه‌ها معمولاً متضمن انجام کارهایی هستند که پیش از آن انجام نشده است.
یک محصول یا خدمت حتی در صورت تعلق به یک دسته‌ی بزرگ، می‌تواند یکتا باشد. برای مثال هزاران ساختمان اداری ساخته‌شده‌اند ولی هر یک از این تأسیسات یکتا می‌باشند.کارفرمای متفاوت، طرح متفاوت، مکان متفاوت، پیمانکاران متفاوت و نظایر آن.
پروژه کار موقتی است که فقط یک بار و به منظور ایجاد یک محصول مشخص و یا خدمات مشخص انجام می‌شود. پروژه‌ها اغلب می‌توانند اثرات زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی خواسته و ناخواسته‌ای داشته باشند که بسیار بیش از خود پروژه‌ها باقی می‌مانند.
برای مطالعه بیشتر در این حوزه پیشنهاد می کنیم مقالات زیر را مطالعه کنید
مقاله :چرخه حیات پروژه
مقاله: مثلث مدیریت پروژه
