وقتی انسان نیازهای اولیه را تامین کند، یعنی خیالش از خوراک و پوشاک راحت بشود، بدنبال سرپناه می گردد و بعد هم برای تامین آتیه فکر می کند. سرمایه گذاری همان تأمین آتیه است. امروز با بخشی از درآمد خود را که به آن نیازی نداریم، کالایی می خریم یا در جایی سرمایه گذاری می کنیم که بتوانیم در آینده از منافع آن استفاده کنیم.
مفهوم سرمایه گذاری
سرمایه‌گذاری به معنی اختصاص دادن پول برای چیزی با انتظار سود و کسب منفعت از آن در آینده است.
به عبارت دیگر سرمایه‌گذاری تعهد پول یا سرمایه برای خرید وسایل یا دارایی‌های دیگر، به منظور به دست آوردن منافع از آن است.
در علم اقتصاد، سرمایه‌گذاری یعنی خرید کالایی که اکنون مصرف نمی‌شود اما در آینده، فرد به آن نیاز پیدا خواهد کرد و برای او سودآور خواهد بود.
از نظر مالی، سرمایه‌گذاری به این معنی است که فرد یک دارایی مالی نظیر سهام را می‌خرد و پیش‌بینی می‌کند که آن دارایی مالی در آینده سودآور است و قیمتش افزایش خواهد یافت و با فروش به قیمت بالاتر سود به دست می آورد.
سرمایه گذاری (Investment)
واژه سرمایه گذاری می‌تواند دامنه وسیعی از فعالیت‌ها را شامل شود. این واژه می‌تواند شامل سرمایه گذاری در گواهی سپرده، اوراق قرضه، سهام عادی یا صندوق‌های مشترک سرمایه گذاری باشد.
اگرچه کسانی که به صورت حرفه ای به این کار می‌پردازند، از دارایی‌های دیگری، از قبیل گواهی خرید، برگ اختیار خرید و فروش سهام و دارایی‌های مشهود مانند طلا و اشیاء قیمتی برای انجام سرمایه گذاری نیز استفاده می‌کنند.
یکی از واژه های همراه با سرمایه گذاری ریسک است. افراد مختلف براساس تجربیات و میزان اطلاعاتی که دارند و همچنین شرایطی که در آن زندگی می کنند، دارای درجات مختلف ریسک‌پذیری هستند.
سرمایه گذاری عبارت است از تبدیل وجوه مالی به یک یا چند نوع دارایی که برای مدتی در زمان آتی نگهداری می شود. بنابراین این کار مستلزم مدیریت ثروت سرمایه گذاران است. این ثروت شامل مجموع درآمد فعلی و ارزش فعلی درآمدهای آتی است. بنابراین ارزش فعلی و مفهوم بهره مرکب می‌تواند نقش مهمی را در این فرایند داشته باشد.
هدف سرمایه گذاران معمولا، رشد و توسعه سرمایه خود و بهره مندی از منافع آن در آینده، است. آنها معمولا ممکن است سرمایه خود را به مدت طولانی و طی سال‌ها و دهه‌ها نگه داشته و از سود دهی آن بهره ببرند.
البته سرمایه گذاری در بخش‌های مختلف، تفسیر مختلفی دارد. برای مثال، در اقتصاد بنگاهها، شامل ایجاد و تأمین سرمایه اولیه و یا افزایش سرمایه در شرکت‌ها است. هر چقدر سرمایه یک شرکت بیشتر باشد، بهتر می‌تواند فعالیت‌ها را توسعه داده و در نتیجه به سود و درآمد بیشتری دست پیدا کند.
سرمایه و سرمایه گذاری
کلیه منابع مالی و پولی و منابع قابل تبدیل به پول، سرمایه خوانده می‌شود.
جوامع و شرکت‌هایی که معمولا دارای سرمایه بیشتری هستند، نسبت به رقبای خود که سرمایه کمتری دارند، عملکرد و فعالیت بهتری دارند.
آیا سرمایه فقط منابع مالی و نقدی هستند؟
در تولید و کسب وکار، نیروی انسانی، اطلاعات و اعتبار یک برند هم می تواند سرمایه باشد.
سرمایه می‌تواند هم نقدی باشد هم غیر نقدی. سرمایه نقدی همان پول نقد است و سرمایه غیر نقدی شامل انواع دارایی ها می‌شود که افراد در اختیار دارند.
البته سرمایه با پول متفاوت است و فرق دارد. پول فقط نقدینگی است، که همیشه در دسترس است و قابل تبادل سریع می باشد. اما سرمایه دارای مدت زمان و طول عمر زیادتری بوده و به منظور ایجاد ثروت در سرمایه گذاری، استفاده می‌شود. به عنوان مثال: برند یا اعتبار، نرم افزار، پرسنل تخصصی ،دانش و ایده های درخشان هم که از طریق آنها می‌توان ثروت ایجاد کرد، نوعی سرمایه محسوب می‌شوند.
انواع سرمایه گذاری
سرمایه گذاری بر حسب موضوع به دو دسته واقعی و مالی تقسیم می‌شود.
دسته واقعی نوعی است که فرد با ازدست دادن ارزشی در زمان حاضر، نوعی دارایی واقعی به دست می‌آورد. درواقع موضوع سرمایه گذاری، دارایی واقعی است. خرید ملک یا آپارتمان، نمونه‌ای از آن است.
در دسته مالی، فرد به ازای ازدست دادن ارزشی در زمان حاضر، نوعی دارایی مالی که نتیجه آن معمولاً جریانی از وجوه نقد است به دست می‌آورد.
سرمایه گذاری در اوراق بهادار مثل سهام عادی یا اوراق مشارکت که فرد در ازای پرداخت پول، حق دریافت جریانی از وجوه نقد به شکل سود را بدست می آورد، نوعی سرمایه گذاری مالی محسوب می‌شود.
املاک و مستغلات
خرید خانه، آپارتمان، زمین و… به منظور کسب درآمد یا افزایش سرمایه می‌تواند یک نوع سرمایه گذاری واقعی محسوب شود. این درآمد می‌تواند از اجاره آن ملک یا فروش به قیمتی بالاتر از نرخ خرید انجام شود.
کالاهای فیزیکی
خرید طلا، نقره، جواهرات و هر نوع کالای با ارزشی که قابلیت خرید و فروش مجدد داشته باشد می‌تواند یک نوع سرمایه گذاری واقعی محسوب می‌شود.
سهام
خرید سهام شرکت‌ها در بازار بورس اوراق بهادار به منظور کسب درآمد و افزایش سرمایه، یک سرمایه گذاری مالی محسوب می‌شود. ریسک سرمایه گذاری در بازار بورس بسیار بالاست و کسانی که دانش آن را در این بازار دارند، می‌توانند با مدیریت ریسک در این بازار فعالیت کنند و بازدهی بیشتری نسبت به سایر دارایی‌ها به دست آورند.
اوراق بدهی
اوراق بدهی جهت تامین بودجه مالی لازم برای پیاده‌سازی طرح‌های شرکت‌ها و نهادها است، که به طور معمول توسط دولت منتشر و ضمانت می‌شود. از آنجایی که پرداخت اصل و فرع این اوراق توسط دولت تعهد می‌شود، جزء اوراق کم ریسک شمرده می‌شوند.
اوراق بدهی مشخصات مشترکی ازجمله تاریخ سررسید، ارزش اسمی، نرخ سود اسمی و قیمت فروش دارند. اوراق مشارکت و سکوک دو نوع عمده از اوراق بدهی موجود در بازار محسوب می‌شوند.
سپرده بانکی
یکی از سرمایه گذاری‌های کم ریسک سپرده‌های بانکی مدت دار است. این نوع سرمایه گذاری در بانک‌ها ارائه می‌شود و در حساب‌های مختلف در بازه‌های زمانی متفاوت می‌تواند و با نرخ سود مختلفی عرضه می شود. این سرمایه گذاری با توجه به ریسک کم آن بازدهی پایین‌تری نسبت به سایر گزینه‌های موجود در بازار خواهد بود.
صندوق‌های سرمایه گذاری
صندوق سرمایه گذاری یکی از روش‌های سرمایه گذاری در بازار سرمایه است. صندوق‌ها، نهادهای واسطه مالی هستند که وجوه مردم را جمع آوری کرده و در اوراق بهادار سرمایه گذاری کرده و افراد را از سود حاصل منتفع می‌کنند.
صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت
این صندوق‌ها با ترکیب دارایی‌های مالی مختلف مانند اوراق مشارکت، سپرده‌های بانکی، اوراق خزانه و … جزء سرمایه گذاری‌های کم ریسک محسوب می‌شوند. از مزایای این سرمایه گذاری این است که دارای ضامن نقد شوندگی و پرداخت سود می‌باشند. در این روش صندوق در بازه زمانی معین به سرمایه‌گذاران سود را پرداخت می کند.
صندوق سرمایه گذاری در سهام
این صندوق‌ها درصد مشخصی از ترکیب دارایی خود را به سهام شرکت‌های بورسی و مابقی را به اوراق مشارکت اختصاص می‌دهند. بنابراین ریسک بالاتری به نسبت صندوق‌های درآمد ثابت دارد و همچنین احتمال بازدهی بیشتر نیز وجود دارد.
صندوق سرمایه گذاری مختلط
این نوع صندوق‌ها در ترکیب دارایی خود از سهام و اوراق با درآمد ثابت به نسبت تقریباً مساوی سرمایه‌گذاری می‌کنند.
نسبت دارایی سهام و اوراق با درآمد ثابت صندوق‌های مختلط، ممکن است در طول زمان تغییر کند. اما عمدتاً این نسبت حداقل ۴۰ درصد و حداکثر ۶۰ درصد سهام است و مابقی شامل اوراق با درآمد ثابت می باشد.
ریسک این نوع صندوق‌ها از صندوق‌های سهامی کمتر و بازدهی بالاتری نسبت به صندوق‌های درآمد ثابت خواهند داشت.
صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF)
این صندوق‌ها دارایی‌های متنوعی از سهام و اوراق بهادار دارند و مانند سهام در بورس معامله می‌شوند. برخلاف صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک که NAV هر واحد در پایان روز محاسبه و مبنای خرید و فروش قرار می‌گیرد، ETF را می‌توان همانند سهام در طول یک روز معاملاتی معامله کرد.
اقدام برای سرمایه گذاری با طرح مالی مشخص
قبل از اینکه اقدام به سرمایه گذاری کنید، هر فردی باید یک طرح کلی مالی را تنظیم کند.
این طرح باید دربرگیرنده تصمیم گیری در خصوص انجام معامله باشد. به علاوه نحوه مالکیت، طول عمر دارایی و میزان سودآوری آن نیز باید مدنظر قرار گیرد. در واقع افراد باید یک برنامه (Plan) مدون داشته یاشند که در آن میزان سرمایه گذاری ، انتظارات سودآورذی و جزئیات کار را براساس پیش بینی ها تعیین کرده باشد. این طرح باید شامل میزان حداقل وجوه پس انداز ضروری نیز باشد.
همچنین، مفهوم ترکیب بهینه حائز اهمیت است، چرا که ثروت افراد که به صورت دارایی‌های مختلف نگهداری می‌شود، باید به صورت واحد، ارزشیابی و مدیریت شود. سرمایه گذاری باید در قالب پرتفوی، مدیریت و ارزشیابی شود. پرتفوی دربرگیرنده مجموعه سرمایه گذاری یک سرمایه‌گذار است.
و درپایان فراموش نکنید که: تمام تخم مرغ های خود را در یک سبد نگذارید!